Özet
Bu makalede, Fahreddin er-Râzî’nin madde ve suretten bileşik cisim eleştirisini konu edinen el-Heyûlâ ve’s-sûre adlı eseri incelendi. Eserin mevcut nüshaları tanıtıldı; adı, yazım tarihi ve diğer eserlere nispetle kronolojisi belirlendi, Râzî’ye aidiyeti gösterildi. Daha sonra metnin ele aldığı konular belirlendi. Bu çerçevede cismin tanımı, hakikati, heyûlâ ve suretten bileşik cisim düşüncesiyle ilgili Râzî’nin fikirleri tartışıldı. Özellikle Râzî’nin bu konuları ele alan el-Mebâhis, el-Mülahhas, Cevâbât ‘an Şükûki’l-Mes‘ûdî, Şerhu’l-İşârât, el-Heyûlâ ve’s-sûret, Lübâbü’l-İşârât, Şerhu Uyûni’l-hikme ve el-Metâlib adlı eserleri kronolojik olarak dikkate alındı, konuyla ilgili içerikler karşılaştırıldı, delillerin gelişimi gösterildi, değişimi gösteren tablolar hazırlandı. İçeriğin tartışıldığı kısımda konunun felsefî düşünce ve kelamî asıllar bakımından önemine değinildi ancak Râzî’nin atomculuğa dair düşüncesine özellikle temas edilmedi. Fikirlerinin tespiti çerçevesinde Râzî’nin, ilmî kariyerinin başından sonuna kadar madde-suretten bileşik cisim anlayışını eleştirdiği tespit edildi. Bunun yerine, onun, cismin kendinde tek bir hakikati ve zatı olduğunu kabul ettiği, mekânlı, hacimli, uzamlı ve işaret edilebilir olmak gibi arazların bu zat ve hakikate iliştiğini kabul ettiği belirlendi. Râzî’nin cismin, söz konusu arazî niteliklerinin sayılması suretiyle tanımlanabileceği şeklindeki fikri üzerinde duruldu. Nihayet risalenin metin tahkiki yapıldı ve eser, Türkçeye tercüme edildi.
Anahtar Kelimeler
Fahreddin er-Râzî İbn Sînâ el-Heyûlâ ve’s-sûret heyûlâ suret cisim İslâm FelsefesiPaylaş
Detaylı Bilgi
- Yazarlar: Eşref Altaş, Prof. Dr., İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- DOI: dx.doi.org/ 10.15808/Nazariyat.1.1.M0003
- Yıl: 2014 (Ekim) / Cilt: 1 / Sayı: 1
- Sayfa: 51-116
- Tam Metin
- Diğer Diller:
-
English
- 2281 Görüntülenme
- Sayı İçeriğine Git