Özet
Bu makale, Sözde-Aristoteles’in Risâletü’t-Tüffâha veya Kitâbü’t-Tüffâha’sını (Lat. Liber de Pomo) tarihçesi, muh-
temel yazarı ve yazmaları itibarıyla incelemekte, içeriği hakkında genel bir bakış sunmakta ve daha önce tahkikli
neşri yapılmamış olan Arapça tam versiyonunun tahkikli neşrini içermektedir. Tahkikte, risalenin orijinal Arapça
versiyonuna en yakın yazma nüshası esas alınmış ve ikinci bir tam nüsha ile karşılaştırma yapılmıştır. Makalede
Risâletü’t-Tüffâha’nın ilk olarak Kindî-çevresinde Arapça telif edildiği, ardından Bâtınî-İsmâilî ve Hermetik gelenek-
lerde alımlandığı ve hikemiyât literatüründe ve tabakat eserlerinde dolaşıma girdiği öne sürülmektedir. Bununla
birlikte, bilimsellik vurguları ve risalenin sözde bir eser olduğuna dair farkındalıkları sebebiyle Meşşâî filozoflara
göre Risâletü’t-Tüffâha makbul bir risale değildir. Ayrıca, İbrânî-Latin geleneğinin risaleye ilgisi felsefenin Yahudi ve
Hıristiyan toplumlarında kabul görmesini kolaylaştıracak şekilde Aristoteles’in tüm eserlerini alımlamaya yönelik
geniş çaplı gayretlerinin bir parçası olduğu için dikkate değerdir. Sonuç olarak, Sözde-Aristoteles’in Risâletü’t-Tüf-
fâha’sı felsefeyle dinin uzlaştırılmasını kolaylaştıran dinî-felsefî bir eser olup İslâm, Yahudi ve Hıristiyan çevrelerde
özellikle bu nedenden dolayı dolaşıma girmiştir.