Özet
Bu çalışma Ali Kuşçu’nun Şerhu’t-Tecrîd başlıklı eseri ve Ta‘lîkât alâ mebâhisi’l-egâlîti’l-hissiyye min Şerhi’l-Mevâkıf adlı eserinde ele almış olduğu optiğe dair konuları problem odaklı bir listeleme faaliyetine tabi kılıp, optik problemleri tarihsel açıdan yorumlamayı, bunu yaparken de dav’, nûr, şuâ gibi farklı ışık terimlerinin kullanımını incelemeyi hedeflemektedir. Ali Kuşçu Şerhu’t-Tecrîd adlı eserinde; görme kuvvetini açıklar, görsel algıya dair matematikçilerin ve tabiatçıların görüşlerini sundukları deliller bağlamında tartışır, aynada görüntünün resmedilmesi, tek bir adet nesnenin iki adet görülmesi gibi konuları irdeler, görsel algıda dav’ ve rengi önkoşul olarak, renk algısını da dav’a bağlı olarak açıklar, dav’ın niçin cisim olamayacağından bahseder, birincil ve ikincil ışıklar terminolojisini dahil ettiği anlatısını karanlıkta görme problemiyle tamamlar. Şerhu’t-Tecrîd’de son olarak ele aldığı karanlık problemi, Ta‘lîkât alâ mebâhisi’l-egâlîti’l-hissiyye min Şerhi’l-Mevâkıf adlı eserinde tartıştığı ilk problemdir. Bu eserinde Ali Kuşçu, gemideki gözlemcinin göreceli hareketi, benzer üçgen geometrisiyle aynada görünen nesnenin büyüklüğünün belirlenmesi, farklı renklerin meydana gelmesi gibi problemlere ilgi duyar, mesaisini bu problemlerin geliştirilmesine ayırır. Optik problemleri tartışırken, hareket teorisi, göz fizyolojisi gibi farklı doğa felsefesi problemlerine kapı aralar, anlatılarını yer yer geometrik gösterimler ile destekler. İki eserinde de ışığa dair olguları tartışırken farklı ışık terimlerinin kullanımına dikkat eder.
Anahtar Kelimeler
Ali Kuşçu İslam optik tarihi Osmanlı optik tarihi optik Şerhu’t-Tecrîd Ta‘lîkât alâ mebâhisi’legâlîti’l-hissiyye min Şerhi’l-MevâkıfPaylaş
Detaylı Bilgi
- Yazarlar: Sena Aydın, Arş. Gör., İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- DOI: dx.doi.org/10.12658/Nazariyat.10.2.M0238
- Sayfa: 155-190
- Diğer Diller:
-
English
- 12 Görüntülenme
- Sayı İçeriğine Git