Özet
Mühendishâne-i Berrî-i Hümâyûn hocalarından Masdariyecizâde Hüseyin Efendi 1238/1822’de doksan dereceden küçük bir açının Eukleides geometrisi yöntemleriyle üç eşit parçaya bölünmesine dair antik problem hakkında bir risale kaleme alır. Risale, köklerini Antik Yunan’da bulan bu meşhur problemin Eukleides geometrisinin araçları olan çizgilik (işaretsiz cetvel) ve pergel kullanılarak ulaşıldığı düşünülen çözümünü içerir. Ayrıca, sunulan ispat Mühendishâne eğitim kadrosunun her birinin onayını gösteren imzalarla kayıt altına alınmıştır. Akademik literatürde bu risaleye dair yapılan değerlendirmelere bakıldığında, çözümde kullanımı sınırlandırılmış araçlarla bir sonuca ulaşılamayacağının Hüseyin Efendi’nin risalesini yayınladığı tarihte çoktan ispatlanmış olduğu iddiasına dayanarak eser, müellif ve dönemin ilim çevresi ile seviyesi hakkında tahkir eden genelleştirilmiş yorumlar görülür. Tüm bu güncel yayınlar, tek bir kaynaktan, Salih Zeki Bey’in konuya dair yaklaşık bir asır önce kaleme aldığı ve içerik itibariyle doğruluğu tartışılır makalelerinden neşet etmiştir. Bu çalışma bu güncel yayınların ortak kaynağının iddialarını inceler ve problemin çözümünün tarihine odaklanır. Böylece verilen hatalı bilgilerin tashihini sunar.
Anahtar Kelimeler
Açıyı üçe bölme problemi Teslîs-i zâviye Masdariyecizâde Hüseyin Efendi M dishâne Salih Zeki BeyPaylaş
Detaylı Bilgi
- Yazarlar: Zehra Bilgin, Dr. Öğr. Üy., İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- DOI: dx.doi.org/10.12658/Nazariyat.9.1.M0205
- Yıl: 2023 (Nisan) / Cilt: 9 / Sayı: 1
- Sayfa: 73-96
- Tam Metin
- Diğer Diller:
-
English
- 947 Görüntülenme
- Sayı İçeriğine Git