Özet
Bu makalede, Fahreddin er-Râzî’nin madde ve suretten bileşik cisim eleştirisini konu edinen el-Heyûlâ
ve’s-sûre adlı eseri incelendi. Eserin mevcut nüshaları tanıtıldı; adı, yazım tarihi ve diğer eserlere nispetle krono-
lojisi belirlendi, Râzî’ye aidiyeti gösterildi. Daha sonra metnin ele aldığı konular belirlendi. Bu çerçevede cismin
tanımı, hakikati, heyûlâ ve suretten bileşik cisim düşüncesiyle ilgili Râzî’nin fikirleri tartışıldı. Özellikle Râzî’nin
bu konuları ele alan el-Mebâhis, el-Mülahhas, Cevâbât ‘an Şükûki’l-Mes‘ûdî, Şerhu’l-İşârât, el-Heyûlâ ve’s-sûret, Lü-
bâbü’l-İşârât, Şerhu Uyûni’l-hikme ve el-Metâlib adlı eserleri kronolojik olarak dikkate alındı, konuyla ilgili içerikler
karşılaştırıldı, delillerin gelişimi gösterildi, değişimi gösteren tablolar hazırlandı. İçeriğin tartışıldığı kısımda konu-
nun felsefî düşünce ve kelamî asıllar bakımından önemine değinildi ancak Râzî’nin atomculuğa dair düşüncesine
özellikle temas edilmedi. Fikirlerinin tespiti çerçevesinde Râzî’nin, ilmî kariyerinin başından sonuna kadar mad-
de-suretten bileşik cisim anlayışını eleştirdiği tespit edildi. Bunun yerine, onun, cismin kendinde tek bir hakikati
ve zatı olduğunu kabul ettiği, mekânlı, hacimli, uzamlı ve işaret edilebilir olmak gibi arazların bu zat ve hakikate
iliştiğini kabul ettiği belirlendi. Râzî’nin cismin, söz konusu arazî niteliklerinin sayılması suretiyle tanımlanabi-
leceği şeklindeki fikri üzerinde duruldu. Nihayet risalenin metin tahkiki yapıldı ve eser, Türkçeye tercüme edildi.
Anahtar Kelimeler
Fahreddin er-Râzî İbn Sînâ el-Heyûlâ ve’s-sûret heyûlâ suret cisim İslâm Felsefesi KelamPaylaş
Detaylı Bilgi
- Yazarlar: Eşref Altaş, İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- DOI: http: dx.doi.org/ 10.15808/Nazariyat.1.1.M0003
- Yıl: 2014 (Ekim) / Cilt: 1 / Sayı: 1
- Sayfa: 51-116
- Tam Metin
- Diğer Diller:
-
English
- 158 Görüntülenme
- Sayı İçeriğine Git