Özet
İbn Sînâ’nın, zatî şuur için temel olarak alıp esas itibariyle nefsin gayrı maddi, gayrı cismani ve bedenden bağımsız bir cevher olduğunu temellendirmek için kullandığı uçan adam düşünce deneyi, klasik İslam ve Latin dünyasında olduğu kadar modern dönemde de kendisinden sonraki pek çok düşünürün ilgisini çekmiş ve deneyin temel iddia ve amacının nasıl anlaşılacağı hakkında çeşitli yorumlar yapılmıştır. Her iki gelenekteki yorumcular ontolojik ve epistemolojik tutumlardan hangisine vurgu yaptıklarına bağlı olarak uçan adamın temel iddiası ve amacına yönelik değerlendirmeleri bakımından farklılaşırlar. Bu çalışmada öncelikle Fahreddin Râzî’nin eleştirilerine zemin teşkil etmesi açısından İbn Sînâ’nın uçan adam düşünce deneyinin temel iddiası ve amacı netleştirilmeye çalışılacaktır. Bunun ardından uçan adam düşünce deneyinin İbn Sînâ’dan Râzî’ye kadarki bağlamına kısaca işaret edilecek ve Râzî’nin uçan adam düşünce deneyi hakkındaki eleştiri ve yorumları incelenecektir. Bu incelemeyle nefsin gayrı maddi, gayrı cismani ve bedenden bağımsız bir cevher olduğunu kabul etmeyen Râzî’nin, İbn Sînâ’nın uçan adam düşünce deneyiyle işaret etmeye çalıştığı zatî şuur terimindeki zatı İbn Sînâ’da olduğu gibi nefsin gayrı maddi ve gayrı cismani doğasına veya mahiyetine gönderme yapacak şekilde anlamadığı, bunun aksine zatı doğrudan ben anlamında yorumlayarak İbn Sînâ’nın zatî şuur teriminde ifade edilenden farklı bir ben şuuru anlayışı geliştirdiğinin gösterilmesi amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler
İbn Sînâ Fahreddin Râzî uçan adam zatî şuur ben bilinci ben şuuru nefs bedenPaylaş
Detaylı Bilgi
- Yazarlar: M. Zahit Tiryaki, Dr. Öğretim Üyesi, İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- DOI: dx.doi.org/10.12658/Nazariyat.6.1.M0093
- Sayfa: 1-38
- Tam Metin
- Diğer Diller:
-
English
- 4206 Görüntülenme
- Sayı İçeriğine Git