Özet
İbn Sînâ’nın, zatî şuur için temel olarak alıp esas itibariyle nefsin gayrı maddi, gayrı cismani ve bedenden
bağımsız bir cevher olduğunu temellendirmek için kullandığı uçan adam düşünce deneyi, klasik İslam ve Latin
dünyasında olduğu kadar modern dönemde de kendisinden sonraki pek çok düşünürün ilgisini çekmiş ve deneyin
temel iddia ve amacının nasıl anlaşılacağı hakkında çeşitli yorumlar yapılmıştır. Her iki gelenekteki yorumcular
ontolojik ve epistemolojik tutumlardan hangisine vurgu yaptıklarına bağlı olarak uçan adamın temel iddiası ve
amacına yönelik değerlendirmeleri bakımından farklılaşırlar. Bu çalışmada öncelikle Fahreddin Râzî’nin eleştirileri-
ne zemin teşkil etmesi açısından İbn Sînâ’nın uçan adam düşünce deneyinin temel iddiası ve amacı netleştirilmeye
çalışılacaktır. Bunun ardından uçan adam düşünce deneyinin İbn Sînâ’dan Râzî’ye kadarki bağlamına kısaca işaret
edilecek ve Râzî’nin uçan adam düşünce deneyi hakkındaki eleştiri ve yorumları incelenecektir. Bu incelemeyle nef-
sin gayrı maddi, gayrı cismani ve bedenden bağımsız bir cevher olduğunu kabul etmeyen Râzî’nin, İbn Sînâ’nın uçan
adam düşünce deneyiyle işaret etmeye çalıştığı zatî şuur terimindeki zatı İbn Sînâ’da olduğu gibi nefsin gayrı maddi
ve gayrı cismani doğasına veya mahiyetine gönderme yapacak şekilde anlamadığı, bunun aksine zatı doğrudan ben
anlamında yorumlayarak İbn Sînâ’nın zatî şuur teriminde ifade edilenden farklı bir ben şuuru anlayışı geliştirdiğinin
gösterilmesi amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler
İbn Sînâ Fahreddin Râzî uçan adam zatî şuur ben bilinci ben şuuru nefs bedenPaylaş
Detaylı Bilgi
- Yazarlar: M. Zahit Tiryaki, Dr. Öğretim Üyesi, İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- DOI: dx.doi.org/10.12658/Nazariyat.6.1.M0093
- Sayfa: 1-38
- Tam Metin
- Diğer Diller:
-
English
- 83 Görüntülenme
- Sayı İçeriğine Git