Özet
İşrâkîliğin kurucusu Sühreverdî’nin Hikmetü’l-işrâk’ta İbn Sînâcı/Meşşâî kozmolojiye yönelttiği eleştirilere odaklanan bu çalışmada dört kozmolojik problem ele alınmaktadır. Her iki sistemin benzerlikleri ve farklılıklarının mukayeseli olarak incelenmesine imkân veren bu problemler sırasıyla evrenin sınırı ve düzeni, sabit yıldızlar feleğinin konumu ve işlevi, geriye gitme [retrograde] hareketi ile Güneş ve Ay’ın durumudur. Ortaklaşa sudurcu modeli esas almalarına rağmen Sühreverdî’nin zikredilen problemler üzerinden Meşşâî kozmolojiye yönelik tespit ve eleştirileri ile bunların Hikmetü’l-işrâk şârihleri tarafından nasıl yorumlandığı, nihayet bu tartışmanın modern kozmoloji üzerindeki muhtemel etkileri ve değeri dikkatlere sunulan temel sorular arasındadır.