Makale

Hakikat ile İtibar: Dış-dünya’nın Bilgisinin Doğası Üzerine –XV. Yüzyıl Doğa Felsefesi ve Matematik Açısından Bir İnceleme–

Özet

XV. yüzyılda Semerkand Matematik-Astronomi Okulu niçin metafizik ilkeler açısından ilm-i kelama daha
yakın durdu ve doğanın tasvirinde matematiksel olana daha fazla yer verdi? Söz konusu dönemde ilim kamuoyun-
da mütedavil olan eserler ile öne çıkan terimlere bakıldığında öncelikle niceliksel dakikliğin elde edilebilmesi için
matematik bilimlerde nisbî ilerlemelerin kaydedildiği; ayrıca matematiksel nesnelerin ontolojisi ile matematiksel
bilginin epistemolojik değerinin sorgulandığı; ayrıca doğaya ilişkin matematiksel bilginin meşruiyetinin tartışıl-
dığı görülür. Bu çalışmada söz konusu soruların İslâm felsefe-bilim geleneğindeki kökleri ile özellikle Merâga Ma-
tematik-Astronomi Okulu sonrası gelişimi ele alınacak, ileri sürülen düşünceler, tartışmaların ve araştırmaların
merkezinde bulunan nefsu’l-emr kavramı etrafında incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Matematik Nesnelerin Ontolojisi Matematiksel Bilgi Matematik ile Doğa İlişkisi Matema- tiksel Modellerin Meşruiyeti Niceliksel Dakiklik Nefsu’l-Emr İlm-i Kelam