Özet
Bu makale, İslâm’da düşünce geleneklerinden hareketle varlık olmak bakımından varlık hakkında konuşmanın, diğer deyişle metafizik bilginin imkânını gösterme amacındadır. Bu amaçla, öncelikle metafizik bilgiye yönelik eleştiriler iki ana iddiada özetlenmekte ve eleştirilmektedir. Birincisi, metafizik bir araştırmanın aklın kendi sınırlarının ötesine geçtiği iddiasıdır. Bu iddia, herhangi bir gücün ve dolayısıyla da aklın kendi sınırları dışına çıkmasının mümkün olup olmadığı sorusu cevaplanarak eleştirilmektedir. İkincisi ise metafizik olduğu düşünülen kavram ve önermelerin sahte idrakler olduğu iddiasıdır. Bu iddianın eleştirisinde ise varlık bilgimizin esas itibarıyla doğrudan ve aracısız anlamında sezgisel olduğu ve bu sezginin kavramsallaştırılmasının da gündelik tecrübenin tahliliyle sağlandığı ileri sürülmektedir. Bu bağlamda “kişinin kendi varlığına ilişkin farkındalığından” hareket edilmekte ve “ben varım” önermesindeki varlık yükleminin, dışta bulunma anlamındaki genel varlık idrakinden, dışta bulunan her nesneyi kuşatan ve dışta bulunuşun ta kendisi olan tümel varlık idrakine geçiş süreci tahlil edilmekte ve varlık anlamının zorunluluk ve tümelliği ortaya konulmaktadır. Son olarak aklın apriori kavram ve önermelerden hareketle ulaştığı kavram ve önermelerin dış dünyayla örtüştüğünü nasıl bileceğimiz sorusuna yanıt aranmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Metafizik Bilgi Akıl Varlık Birlik ZorunlulukPaylaş
Detaylı Bilgi
- Yazarlar: Ömer Türker, Prof. Dr., Marmara Üniversitesi
- DOI: dx.doi.org/10.15808/Nazariyat.2.3.M0017
- Yıl: 2015 (Ekim) / Cilt: 2 / Sayı: 3
- Sayfa: 1-34
- Tam Metin
- Diğer Diller:
-
English
- 6255 Görüntülenme
- Sayı İçeriğine Git